Lần đầu tiên kể từ thời kỳ bùng nổ năm 2017, ICO đã trở lại nhưng với diện mạo hoàn toàn mới, không còn cảnh hỗn loạn tranh gas như xưa. Đây không phải cuộc chơi hoài niệm, mà là thị trường được tái cấu trúc nhờ công nghệ mới, thiết kế phân bổ vượt trội và khung pháp lý minh bạch hơn.
Năm 2017, chỉ cần sở hữu hợp đồng Ethereum cùng một whitepaper là có thể huy động hàng triệu USD chỉ trong vài phút. Khi đó, chưa có quy trình tuân thủ chuẩn hóa, không có mô hình phân bổ rõ ràng, càng không có khung thanh khoản sau bán. Phần lớn nhà đầu tư đổ tiền một cách mù quáng và nhiều người chứng kiến token sụt giá ngay khi lên sàn. Cơ quan quản lý siết chặt và các năm sau đó, ICO dần bị thay thế bởi vòng gọi vốn VC, SAFT, IEO trên sàn và sau này là airdrop hồi tố.
Đến năm 2025, xu hướng lại đảo chiều.
Điểm đột phá không phải ở định giá thấp mà thực tế, FDV còn cao hơn xưa. Điều quan trọng là cách tổ chức quyền tham gia đã thay đổi.
Launchpad hiện không còn dựa vào tốc độ hay tranh gas. Thay vào đó, họ sàng lọc thông qua KYC, điểm uy tín, hoặc tác động xã hội, rồi phân bổ cho hàng nghìn người tham gia bằng vé nhỏ thay vì suất lớn cho cá mập.
Chẳng hạn, trên @ buidlpad, tôi cam kết $5.000 cho @ FalconStable chỉ nhận được $270 phân bổ, số còn lại được hoàn lại do đợt bán quá tải. Tương tự với @ SaharaLabsAI, chỉ $600 trên tổng số $5.000 cam kết được chấp nhận.
Quá tải không làm giảm giá mà thu nhỏ phân bổ mỗi người, giữ FDV cao đồng thời mở rộng phạm vi phân phối.
Khung pháp lý cũng đã tiến bộ. MiCA tại châu Âu hiện tạo lộ trình rõ ràng cho nhà đầu tư bán lẻ tuân thủ, các nền tảng launch đã đơn giản hóa KYC, kiểm tra địa lý và điều kiện tham gia thành các chức năng cấu hình.
Về thanh khoản, một số nền tảng còn tiến xa hơn: mã hóa chính sách sau bán vào hợp đồng thông minh, tự động khởi tạo LP hoặc dùng dải giá mua-bán để ổn định giao dịch đầu.
Năm 2025, ICO chiếm khoảng 1/5 tổng khối lượng bán token, tăng mạnh so với hai năm trước.
Sự hồi sinh này xuất phát từ thế hệ launchpad mới, mỗi nền tảng giải quyết một vấn đề khác nhau:
Các nền tảng này đã biến ICO từ công cụ gọi vốn hỗn loạn thành cấu trúc thị trường có chủ đích, nơi quyền truy cập, giá cả và thanh khoản được thiết kế bài bản.
Mỗi nền tảng xử lý một nhóm vấn đề từng khiến làn sóng ICO đầu tiên thất bại. Kết hợp lại, chúng tạo ra môi trường đầu tư minh bạch, có cấu trúc và hấp dẫn hơn cho nhà đầu tư. Cùng đi sâu hơn.
Echo, do Cobie sáng lập, đã trở thành hạ tầng launch nổi bật năm 2025 với Sonar – công cụ bán công khai tự lưu trữ. Khác với các launchpad tập trung hay IEO, Echo cung cấp hạ tầng, không phải marketplace. Đội dự án tự chọn định dạng bán (giá cố định, đấu giá, vault/credit), cài đặt quy tắc KYC, kiểm định, địa lý qua Echo Passport và phân phối link bán trên nhiều chain như Solana, Base, Hyperliquid, Cardano.
Nền tảng tăng trưởng cực nhanh:
Thành công lớn nhất của Echo là @ Plasma, bán 10% nguồn cung ở mức $0,05 vào tháng 7 theo mô hình vault thời gian, thu hút hơn $50 triệu cam kết. Plasma đạt ROI ATH 33,78× và trở thành ICO hiệu quả nhất năm. $LAB tiếp nối với ROI 6,22× khi launch.
Dưới đây là tổng quan các đợt bán gần đây của Echo:
Kết quả này cho thấy cả tiềm năng lẫn biến động. Plasma và LAB thành công vượt trội, trong khi Superform và Perpl chưa niêm yết hoặc công bố chỉ số. Echo không áp đặt khung thanh khoản sau bán – việc tạo LP, quy định market-maker và lịch unlock đều do tổ chức phát hành quyết định.
Nhà đầu tư cần lưu ý: Echo linh hoạt và mang lại ROI cao nhất chu kỳ này, nhưng đòi hỏi thẩm định kỹ. Luôn kiểm tra:
Nếu Echo đại diện cho sự linh hoạt do founder kiểm soát, Legion lại là kênh bán công khai có cấu trúc, kiểm soát truy cập bằng điểm uy tín.
Tháng 9, Kraken Launch ra mắt, vận hành hoàn toàn bằng hạ tầng Legion. Lần đầu tiên, bán token diễn ra trực tiếp trong tài khoản Kraken, tuân thủ MiCA, với điểm uy tín quyết định ưu tiên phân bổ.
Nền tảng tăng trưởng mạnh:
Trọng tâm của Legion là Legion Score, thang điểm uy tín 0–1.000 dựa trên hoạt động on-chain, đóng góp kỹ thuật (GitHub), tương tác xã hội và xác nhận cộng đồng.
Dự án có thể dành trước 20–40% phân bổ token cho người dùng điểm cao trước khi mở phần còn lại cho FCFS hoặc lottery. Mô hình phân bổ ICO truyền thống bị đảo ngược: builder, contributor và thành viên cộng đồng có ảnh hưởng mới được ưu tiên thay vì ai bot nhanh nhất.
Dưới đây là tổng quan các đợt bán gần đây của Legion:
Kraken bổ sung thêm lớp KYC/AML chuẩn sàn và thanh khoản từ ngày đầu. Đây là các launch kiểu IPO với cơ chế phân bổ cộng đồng tích hợp. Các ví dụ như YieldBasis, Bitcoin Hyper ghi nhận mức quá tải lớn ở giai đoạn điểm uy tín, người điểm thấp phải tham gia vòng công khai bị giới hạn.
Dĩ nhiên, chưa hoàn hảo. Một số người dùng nhận thấy điểm Legion có thể thiên về ảnh hưởng xã hội, tài khoản X lớn dễ vượt mặt builder thực thụ. Tính minh bạch về cách tính điểm vẫn còn hạn chế. Nhưng so với sự hỗn loạn quay số trước đây, đây là bước tiến thực sự.
Nhà đầu tư cần chú ý: Legion Score rất quan trọng. Nếu muốn suất phân bổ ở các đợt bán hot, hãy xây dựng hồ sơ on-chain và đóng góp sớm. Kiểm tra kỹ phân chia suất ưu tiên/công khai của từng dự án, mỗi nơi lại điều chỉnh công thức riêng.
MetaDAO thực hiện điều chưa rail ICO nào từng làm: mã hóa chính sách thị trường sau bán vào ngay protocol.
Cơ chế vận hành: Nếu bán MetaDAO thành công, toàn bộ USDC huy động được chuyển vào ngân quỹ do thị trường quản lý. Quyền mint chuyển sang ngân quỹ. 20% USDC cùng 5 triệu token được đưa vào LP trên DEX Solana. Ngân quỹ được lập trình mua token dưới giá ICO và bán trên giá đó, tạo dải giá mềm quanh giá neo ngay từ ngày đầu.
Nghe đơn giản nhưng nó thay đổi hoàn toàn động lực giao dịch ban đầu. ICO truyền thống có thể sụp đổ nếu thanh khoản mỏng hoặc bị bán tháo. MetaDAO giúp giá ban đầu dao động trong khoảng xác định, giảm nhịp giảm sâu và kiểm soát tăng sốc. Đây là cơ chế, không phải cam kết: nếu không có cầu, ngân quỹ sẽ cạn kiệt, nhưng vẫn định hình hành vi trong những ngày đầu.
Ví dụ nổi bật là Umbra, giao thức bảo mật Solana, thu hút hơn 10.000 người tham gia, hơn $150 triệu cam kết, dữ liệu phân bổ lớn nhất hiển thị công khai trên trang bán. Trực tiếp chứng kiến phân phối này là cái nhìn về tương lai ICO có cấu trúc: minh bạch, on-chain, vận hành theo chính sách.
Nhà đầu tư cần lưu ý: Với MetaDAO, hãy ghi nhớ giá ICO và hiểu dải giá. Nếu mua trên giá ICO, ngân quỹ sẽ là bên đối ứng khi giá tăng. Nếu mua dưới, bạn có thể được mua lại bởi bên mua. MetaDAO chỉ thưởng cho ai hiểu rõ cơ chế, không phải chạy theo hype.
Buidlpad tập trung vào điều đơn giản nhưng hiệu quả: tạo lối vào sạch cho nhà đầu tư bán lẻ tuân thủ tham gia vòng cộng đồng. Thành lập năm 2024, quy trình gồm đăng ký KYC và đóng góp vốn. Nếu quá tải, tiền dư được hoàn trả. Một số đợt bán áp dụng FDV phân tầng để kiểm soát cầu, FDV thấp cho tầng đầu, cao hơn cho tầng sau.
Điểm nhấn của Buidlpad là tháng 9 với Falcon Finance ($FF): mục tiêu $4 triệu nhưng thu hút tới $112,8 triệu cam kết, quá tải 28 lần. KYC diễn ra từ 16–19 tháng 9, đóng góp vào 22–23, hoàn tiền ngày 26. Quy trình trơn tru, minh bạch, hoàn toàn do bán lẻ dẫn dắt.
Buidlpad mạnh ở tính đơn giản. Không chấm điểm phức tạp hay ngân quỹ futarchic, chỉ cung cấp lối vào có cấu trúc cho cộng đồng đủ điều kiện tuân thủ. Tuy nhiên, thanh khoản vẫn phụ thuộc hoàn toàn vào tổ chức phát hành, huy động đa chuỗi có thể làm phân mảnh khối lượng sau bán.
Nhà đầu tư cần chú ý: Đánh dấu lịch. Cửa sổ KYC/đăng ký là ngưỡng cứng. Bỏ lỡ là mất suất phân bổ. Đọc kỹ cấu trúc tầng: tầng đầu thường có điểm vào FDV tốt hơn rõ rệt.
Quan sát tổng thể, nổi bật các xu hướng sau:
Ẩn dưới tất cả, vẫn còn rủi ro: hệ thống chấm điểm bị lạm dụng, ngân quỹ quản lý sai, cá mập chi phối qua nhiều ví, thực thi pháp lý chậm, không có cơ chế nào là "viên đạn bạc" – chúng chỉ thay đổi địa hình.
Muốn dẫn đầu làn sóng ICO mới, hãy tư duy có cấu trúc:
Sự hồi sinh ICO năm 2025 không phải là hoài niệm mà là đường ray mới, luật chơi mới, thị trường kỷ luật hơn. Echo, Legion, MetaDAO, Buidlpad mỗi nơi giải quyết một phần playbook 2017 bị phá vỡ. Có nơi tập trung tuân thủ, nơi nhấn mạnh phân bổ, nơi chú trọng chính sách thanh khoản. Kết hợp lại, họ biến bán token công khai từ cuộc đua đầu cơ sang mô hình huy động vốn có cấu trúc.
Với nhà đầu tư, lợi thế không còn ở việc đi sớm mà ở sự hiểu biết về cơ chế. Năm 2025, ICO không chết, chúng đang trưởng thành.