Một quan chức cấp cao của Cục Dự trữ Liên bang vừa đưa ra một góc nhìn khá khác biệt. Nỗi lo lắng về AI và việc làm mà ai cũng đang cảm thấy? Thực ra nó chỉ là một phiên bản lặp lại—chỉ khác là lần này nhắm vào dân văn phòng thay vì công nhân lao động chân tay.

Hãy nghĩ lại những gì đã xảy ra với công nhân ngành sản xuất nhiều thập kỷ trước. Việc làm trong nhà máy biến mất, cả cộng đồng bị rỗng tuếch, và đột nhiên những kỹ năng từng đảm bảo một cuộc sống trung lưu không còn giá trị nữa. Sự tái cấu trúc đó rất tàn khốc, nhưng nền kinh tế cuối cùng cũng thích nghi được. Giờ đây, chúng ta đang chứng kiến một điều tương tự đáng sợ xảy ra, chỉ khác là nó tác động đến lao động tri thức, nhân viên văn phòng, thậm chí cả những ngành nghề sáng tạo.

Quan điểm của Fed ở đây không hề an ủi, nhưng nó thực tế: AI không phá hủy công việc—nó đang thay đổi căn bản những kỹ năng nào thực sự quan trọng trên thị trường lao động. Lập trình viên đã dành nhiều năm để thành thạo một số mẫu lập trình nhất định? Nhà phân tích đã xây dựng cả sự nghiệp dựa trên việc xử lý dữ liệu? Những bộ kỹ năng cụ thể đó có thể sẽ không còn được đánh giá cao như trước nữa.

Điều làm cho làn sóng này khác biệt là tốc độ và phạm vi. Sự thay thế lao động chân tay diễn ra trong nhiều thập kỷ. Sự thay đổi lần này chỉ gói gọn trong vài năm, thậm chí vài tháng đối với một số ngành. Và khác với các cuộc cách mạng công nghệ trước đây chủ yếu ảnh hưởng đến lao động thủ công, AI đang tác động trực tiếp đến công việc trí tuệ—chính loại việc mà cả một thế hệ đã được khuyên nên chuyển đổi để thích nghi.

Thông điệp cốt lõi: sự thích nghi không còn là lựa chọn nữa. Dù bạn đã xây dựng chuyên môn kỹ thuật gì, dù bạn đã tạo được chỗ đứng riêng ra sao—để duy trì sự liên quan, bạn phải liên tục đánh giá lại xem liệu những kỹ năng đó còn giá trị trên thị trường không. Điều này thật khó chịu, nhưng phủ nhận sự tương đồng giữa làn sóng AI ngày nay và làn sóng tự động hóa ngày trước sẽ không làm cho quá trình chuyển đổi trở nên dễ dàng hơn.