Tiêu đề gốc: Rug Pulls trong Crypto là gì và cách để tránh chúng
Tác giả gốc: Josiah Makori
Nguồn gốc của văn bản:
Biên dịch: Daisy, Mars Finance
"Rug Pull" trong tiền điện tử là gì và làm thế nào để tránh nó?
Rug Pull là gì?
Rug Pull (lừa đảo kiểu thảm) là một hình thức lừa đảo rút lui, trong đó các nhà phát triển tung ra một dự án tiền điện tử và thu hút vốn đầu tư từ các nhà đầu tư. Sau đó, họ đột ngột từ bỏ dự án và biến mất với số tiền, khiến cho các token trong tay nhà đầu tư trở nên vô giá trị.
Các tín hiệu nguy hiểm thường gặp:
Không có kiểm toán (chưa qua kiểm tra an ninh)
Tính thanh khoản không bị khóa (nhà phát triển có thể rút tiền bất cứ lúc nào)
Đội ngũ ẩn danh (thành viên trong đội không rõ ràng)
Giá đột ngột tăng vọt (giá tăng bất thường, có thể là thao túng thị trường)
Một số ví nắm giữ một số lượng lớn token (tập trung cao, dễ thao túng thị trường)
Điểm mấu chốt
Rug Pull là một hình thức lừa đảo, trong đó các nhà phát triển ra mắt dự án tiền điện tử, thu hút vốn từ các nhà đầu tư rồi bỏ trốn, để lại các token hoặc tài sản kỹ thuật số không có giá trị.
Các tín hiệu cảnh báo chính: Thiếu kiểm toán, thanh khoản không được khóa, phân phối token không đồng đều.
Cách tự bảo vệ: Sử dụng các công cụ như GeckoTerminal để nghiên cứu, nền tảng này tích hợp chức năng giám sát Rug Pull, giúp nhà đầu tư nhận diện các dự án rủi ro.
Thuật ngữ "Rug Pull" xuất phát từ cụm từ "pull the rug from underneath" (đột ngột kéo thảm dưới chân, khiến người ta ngã). Trong lừa đảo Rug Pull, các nhà phát triển huy động vốn bằng cách bán token, sau đó đột ngột đóng dự án và bỏ trốn với số tiền, khiến cho token trong tay nhà đầu tư trở nên vô giá trị.
Theo báo cáo của Chainalysis, tỷ lệ gian lận Rug Pull đã giảm. Năm 2021, tổng số tiền bị đánh cắp từ gian lận Rug Pull là 2,8 tỷ USD, trong khi vào năm 2024 giảm xuống còn 496 triệu USD. Tuy nhiên, loại lừa đảo này vẫn chưa biến mất, một vụ gần đây là gian lận LIBRA rút lui, xảy ra vào tháng 2 năm 2025.
Tìm hiểu về lừa đảo Rug Pull bằng tiền điện tử
Trong trò lừa đảo Rug Pull, các nhà phát triển tạo ra một loại token mới và niêm yết nó trên sàn giao dịch phi tập trung (DEX), thường giao dịch với các stablecoin phổ biến như USDT.
Các thủ đoạn lừa đảo thường được các nhà phát triển sử dụng:
Cam kết lợi nhuận cao, thu hút nhà đầu tư.
Cam kết sản phẩm kỹ thuật số độc quyền (chẳng hạn như NFT, tuyên bố rằng người nắm giữ có thể nhận được lợi thế đặc biệt).
Thuê người nổi tiếng hoặc influencer để quảng bá mạnh mẽ (Shill) token này trên mạng xã hội.
Bằng cách điều phối mua vào, giá của token sẽ bị đẩy lên cao.
Tất cả những thủ thuật này đều nhằm tạo ra FOMO (nỗi sợ mất cơ hội), thu hút nhiều nhà đầu tư hơn nữa bỏ tiền vào. Khi quỹ tích lũy đủ tiền, các nhà phát triển sẽ đột ngột rút hết tất cả tiền, từ bỏ dự án, khiến các token trong tay nhà đầu tư trở nên vô giá trị.
Làm thế nào để nhận diện Rug Pull?
Thông thường, các dự án Rug Pull sẽ có những dấu hiệu cảnh báo rõ ràng, bao gồm:
Tính thanh khoản không bị khóa - Cho phép bên dự án rút tài sản trong quỹ bất cứ lúc nào.
Phân bổ token không đồng đều - Phần lớn token được nắm giữ bởi một số ví.
Không có kiểm toán hợp đồng thông minh - Dự án chưa được kiểm tra an toàn, có nguy cơ lỗ hổng mã.
Giá token tăng vọt bất thường - Có thể là một trò lừa đảo "kéo giá bán hàng".
Đội ngũ ẩn danh và không có hồ sơ lịch sử - Danh tính các thành viên trong dự án không minh bạch, thiếu uy tín.
Tính thanh khoản không bị khóa: Nhóm dự án có thể rút tài sản trong quỹ bất cứ lúc nào.
Khóa thanh khoản có nghĩa là các bên dự án không thể tùy ý rút tài sản trong quỹ. Nếu thanh khoản không được khóa, các nhà phát triển có thể rút tiền bất cứ lúc nào, dẫn đến sự sụp đổ của thị trường.
Làm thế nào để kiểm tra xem tính thanh khoản có bị khóa không? Bạn có thể sử dụng các công cụ như GeckoTerminal để kiểm tra trạng thái tính thanh khoản của quỹ. Trong bảng điểm GT của GeckoTerminal, bạn có thể thấy liệu tính thanh khoản có bị khóa hay không. Token Solana: Kiểm tra Liquidity Lock (khóa tính thanh khoản). Token ETH: Kiểm tra Rugpull Risk (rủi ro Rug Pull).
Phân bổ token không đồng đều
Kiểm tra phân phối token trên trình duyệt blockchain và GeckoTerminal sẽ giúp bạn hiểu ai đang nắm giữ nhiều token nhất và cách phân phối token.
Nếu một số ít ví nắm giữ một lượng lớn token, thì việc bán tháo token một cách nhanh chóng trở nên dễ dàng, từ đó làm tăng rủi ro thao túng giá cả và bỏ phiếu. Các token có tính phân tán cao hơn thường an toàn hơn, vì chúng có thể bảo vệ người dùng khỏi việc thao túng giá mạnh mẽ trong thời gian ngắn từ một số ít người nắm giữ lớn.
Không có kiểm toán hợp đồng thông minh
Hầu hết các dự án nổi tiếng đều chia sẻ thông tin như kiểm toán hợp đồng thông minh trên trang web của họ. Các kiểm toán viên hợp đồng thông minh sẽ phân loại và mô tả các lỗi và vấn đề mà họ phát hiện trong quá trình kiểm toán, giải thích mức độ nghiêm trọng của chúng và ảnh hưởng có thể có đối với hợp đồng và người dùng của nó.
Nếu nhóm dự án không giải quyết các vấn đề quan trọng, điều này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến dự án, vì điều này có nghĩa là hợp đồng có thể bị nhóm dự án hoặc các hành vi xấu từ bên ngoài lợi dụng.
Giá token tăng vọt bất thường
Giống như việc thổi phồng giá cổ phiếu và bán tháo, bạn nên thận trọng với các token có giá tăng vọt trong vài giờ hoặc vài ngày, vì điều này có thể chỉ ra rằng có sự lừa đảo thổi phồng giá cổ phiếu và bán tháo. Nếu bạn thấy giá trị tài sản tăng mạnh, hãy cố gắng tìm hiểu động lực đứng sau điều đó.
Hầu hết thời gian, khi giá trị của một đồng token hợp pháp tăng vọt, điều này có thể là do các mối quan hệ đối tác quan trọng, niêm yết trên sàn giao dịch hoặc phát hành sản phẩm lớn - tất cả đều được báo chí tiền điện tử đưa tin rộng rãi.
Nhóm ẩn danh và không có lịch sử
Mặc dù tính ẩn danh là một trong những sức hấp dẫn của tiền điện tử, nhưng việc các dự án được khởi động bởi những đội ngũ ẩn danh không rõ danh tính có thể là một tín hiệu nguy hiểm, đặc biệt nếu dự án đó chưa trải qua bất kỳ cuộc kiểm toán hợp đồng thông minh nào. Trong trường hợp phát hành token, bạn có thể kiểm tra GeckoTerminal để xem liệu người tạo có bất kỳ hồ sơ phát hành token Solana nào có vấn đề.
Làm thế nào để tránh lừa đảo Rug Pull
Bạn có thể giảm rủi ro gặp phải lừa đảo Rug Pull bằng các phương pháp sau:
Tránh các dự án bị thổi phồng một cách cực đoan.
Kiểm tra mức độ hoạt động của đội ngũ và sự tham gia của cộng đồng.
Sử dụng GeckoTerminal để xem xét, bao gồm:
Mua theo gói (Bundled Buys)
Quyền đóng băng giao dịch (Freeze Authority)
Quyền tạo token (Mint Authority)
Khóa thanh khoản (Liquidity Lock)
Bẫy mật ong (Honeypots)
Rủi ro tái nhập (Reentrancy Risks)
Lịch sử nhà phát triển (Creator History)
Kiểm tra hợp đồng thông minh và chi tiết token
Như đã đề cập ở trên, hầu hết các dự án tiền điện tử uy tín sẽ chấp nhận kiểm toán hợp đồng thông minh để chứng minh tính hợp pháp của chúng. Trước khi đầu tư, hãy đọc kỹ kết quả kiểm toán và đảm bảo không có vấn đề quan trọng nào chưa được giải quyết, vì điều này có nghĩa là hợp đồng thông minh quản lý dự án có thể bị khai thác.
Đối với các đồng tiền memecoins và những token khó có khả năng được kiểm toán hợp đồng thông minh rộng rãi, bạn có thể sử dụng GeckoTerminal để kiểm tra bất kỳ tín hiệu nguy hiểm nào xung quanh token, như điểm GT chỉ ra, bao gồm:
Số lượng token được mua thông qua việc mua gộp có thể được sử dụng để đẩy giá token lên trước khi tăng.
Đóng băng quyền hạn có thể ngăn cản người sở hữu giao dịch token.
Quyền đúc, cho phép người tạo hợp đồng đúc ra các mã thông báo mới.
Khóa thanh khoản, đảm bảo rằng các mã thông báo được cung cấp cho bể sẽ được khóa và ngăn chặn người tạo ra rút chúng.
Mật ong, trong đó các mã thông báo có thể không thể bán do chức năng hợp đồng hoặc mã độc hại.
Rủi ro tái nhập, hợp đồng độc hại có thể cố gắng rút token từ hợp đồng thông minh của hồ.
Cảnh giác với FOMO (nỗi sợ bỏ lỡ) và những cam kết không thực tế
Nếu nghe có vẻ tốt đến mức không thể tin được, thì đó thường là một trò lừa đảo. Kẻ lừa đảo thường lợi dụng tâm lý FOMO, khiến nhà đầu tư lo lắng về việc bỏ lỡ cơ hội "ngàn năm có một", và đầu tư nhanh chóng. Hãy cảnh giác với những lời hứa "lợi nhuận siêu cao", đặc biệt là những dự án yêu cầu "tham gia ngay, nếu không sẽ bỏ lỡ cơ hội".
Kiểm tra sự hiện diện trực tuyến của dự án
Khi nghiên cứu dự án, tập trung vào:
**Mạng xã hội (Telegram, Twitter, Discord)** có hoạt động không?
Có thực sự có thảo luận cộng đồng chứ không chỉ là quảng cáo tiếp thị?
Trang web chính thức của dự án có cung cấp thông tin về kiểm toán hợp đồng thông minh và danh tính đội ngũ không?
Làm thế nào để xác minh danh tính của đội ngũ?
Tìm kiếm thành viên nhóm trên LinkedIn, xác nhận xem có nền tảng ngành nghề thực sự hay không.
Tìm kiếm hồ sơ đóng góp mã trên GitHub, đảm bảo rằng đội ngũ có kinh nghiệm phát triển.
Xem tin tức mới nhất về token trên các nền tảng như CoinGecko, kiểm tra xem có sự kiện đáng ngờ nào không.
Các loại lừa đảo Rug Pull phổ biến
Rug Pull chủ yếu được chia thành Rug Pull cứng và Rug Pull mềm:
Rug Pull cứng (Hard Rug Pull) - Nhóm dự án trực tiếp rút tiền và bỏ trốn, xóa tất cả các tài khoản mạng xã hội và trang web.
Soft Rug Pull (Rug Pull mềm) —— Nhóm dự án dần dần rút lui, giảm giao tiếp, cuối cùng từ bỏ dự án, khiến nhà đầu tư nắm giữ token vô giá trị.
Rút lui thanh khoản (Liquidity Pulls)
Một ví dụ về việc thu hút thanh khoản là Squid Game (SQUID), đây là một loại token meme, lấy cảm hứng từ series nổi tiếng trên Netflix Squid Game. Token này đã được quảng bá rầm rộ trên mạng xã hội, hứa hẹn người dùng có cơ hội giành được SQUID bằng cách chơi trò chơi. Mặc dù tài liệu trắng không rõ ràng và không có kiểm toán dự án, nhưng tình hình vẫn như vậy.
Từ ngày 26 tháng 10 đến ngày 1 tháng 11, giá SQUID đã tăng gần 23 triệu phần trăm, từ vài cent lên 2.861,80 đô la. Trong khi đó, các nhà đầu tư không thể bán SQUID của họ vì hợp đồng thông minh của token (kiểm soát cách hoạt động của dự án) chỉ cho phép người sáng tạo bán token, họ đã lấy đi khoảng 3,38 triệu đô la từ tay các nhà đầu tư. Sau đó, các nhà phát triển đã rút tất cả BNB trong hồ chứa. Khoảnh khắc này đã được người dùng Twitter @imBagsy ghi lại.
Bài học từ trò chơi mực
Tránh những dự án bị thổi phồng nhưng thiếu kiểm toán hợp đồng thông minh. Luôn kiểm tra xem hợp đồng của hồ bơi có thanh khoản chưa được khóa và kiềm chế FOMO.
Kéo giá và bán tháo (Pump and Dump)
Chiêu trò lừa đảo:
Các nhà phát triển sử dụng mạng xã hội và KOL để thổi phồng token, đẩy giá coin lên (Pump).
Sau khi giá tăng vọt, các nhà phát triển đã bán tháo token mà họ nắm giữ, dẫn đến việc giá coin giảm mạnh (Dump).
Ví dụ: Lừa đảo LIBRA
Vào tháng 2 năm 2025, Tổng thống Argentina Javier Milei đã quảng bá token LIBRA trên mạng xã hội.
Token tăng lên $5.20 trong 50 phút, do dự án nắm giữ 70% tổng số token, bán ra ở đỉnh, dẫn đến giá coin giảm mạnh 85%.
Kẻ lừa đảo đã rút tiền mặt 87 triệu USD, nhà đầu tư mất trắng.
Bài học:
Bất kể ai đang quảng bá token, đều phải xác minh tình hình phân phối token.
Kiểm tra xem có nhiều giao dịch mua gộp hay không, để tránh việc giá cả bị thao túng bởi một số ít người.
Các dự án giả (Ra mắt dự án giả)
Chiêu trò lừa đảo:
Kẻ lừa đảo hứa hẹn phát triển "dự án cách mạng", thu hút nhà đầu tư đổ tiền vào.
Sau khi huy động vốn, đội ngũ biến mất, nhà đầu tư nắm giữ các token hoặc NFT không có giá trị.
Trường hợp điển hình: Lừa đảo Evolved Apes
Cam kết phát triển trò chơi NFT, thu hút nhà đầu tư mua NFT.
Sau khi huy động được 2,7 triệu đô la, đội ngũ đã biến mất và mạng xã hội ngừng cập nhật.
Tránh đầu tư vào các dự án hoàn toàn ẩn danh, đảm bảo rằng các thành viên trong nhóm có thể được theo dõi.
Kế hoạch Ponzi (Ponzi Schemes)
Chiêu trò lừa đảo:
Cam kết "lợi nhuận cao", nhưng thực tế là dùng tiền của các nhà đầu tư sau để thanh toán cho các nhà đầu tư trước.
Người tham gia kéo người kiếm "thưởng giới thiệu", hệ thống cuối cùng sập, nhà đầu tư không thể rút tiền.
Ví dụ: Lừa đảo Ponzi OneCoin
OneCoin cam kết rằng các nhà đầu tư có thể "đào" token OneCoin và nâng cao kỹ năng đầu tư thông qua các khóa học giáo dục.
OneCoin hoàn toàn không tồn tại blockchain, token không thể giao dịch tự do, chỉ có thể giao dịch trên nền tảng chính thức với sự hạn chế.
Nhà đầu tư thiệt hại hơn 4 tỷ đô la, người sáng lập đã bỏ trốn.
Bài học:
Nếu token không giao dịch trên chuỗi công khai mà chỉ có thể giao dịch trên nền tảng kín, rủi ro rất cao!
Tránh đầu tư vào các dự án yêu cầu "mời bạn bè tham gia", đặc điểm điển hình của lừa đảo Ponzi.
Rug Pull lừa đảo tiền điện tử có hợp pháp không?
Lừa đảo Rug Pull là bất hợp pháp trên toàn cầu, nếu cơ quan thực thi pháp luật có thể bắt giữ tội phạm trong khu vực của họ, họ thường sẽ bị truy tố.
Tại hầu hết các khu vực pháp lý, gian lận Rug Pull được phân loại là trộm cắp hoặc lừa đảo, trong khi hành vi "Pump and Dump" được coi là thao túng thị trường.
Trường hợp thực tế:
Vụ lừa đảo OneCoin: Cảnh sát toàn cầu ra tay mạnh mẽ, các cơ quan quản lý Trung Quốc đã kiện 98 cá nhân liên quan và tịch thu 267,5 triệu USD tiền điện tử (theo báo South China Morning Post).
Vụ lừa đảo Frosties NFT: Kẻ lừa đảo bị buộc tội âm mưu lừa đảo viễn thông và rửa tiền, số tiền liên quan lên tới triệu đô la. Mặc dù một số vụ án đã được khởi tố thành công, nhưng nhiều kẻ lừa đảo vẫn có thể thoát khỏi với tài sản bất hợp pháp.
Kết luận: Trước khi đầu tư, nhất định phải xác nhận nhiều lần!
Mặc dù lừa đảo Rug Pull không còn là trò lừa phổ biến nhất trong lĩnh vực tiền điện tử, nhưng các dự án có lợi suất cao + giá coin tăng đột biến vẫn đầy rủi ro.
Bài viết này giới thiệu về cách xác thực tính xác thực của dự án và các tín hiệu cảnh báo phổ biến, giúp bạn giảm thiểu rủi ro bị lừa đảo.
Thiếu minh bạch, không có chứng nhận kiểm toán, những dự án nghe có vẻ quá tốt để là thật, rất có khả năng là lừa đảo!
⚠ Các thủ đoạn lừa đảo ngày càng tinh vi, dù mạng xã hội có quảng bá như thế nào, vẫn cần giữ cảnh giác và tự mình thực hiện điều tra kỹ lưỡng (DYOR) để tránh trở thành nạn nhân.
📌 Các dự án được đề cập trong bài viết này chỉ là phân tích trường hợp, không cấu thành lời khuyên đầu tư.
Câu hỏi thường gặp (FAQs)
Sau khi Rug Pull, tôi còn có thể lấy lại tiền không?
🔸 Rất khó.
Giao dịch tiền điện tử thường là không thể đảo ngược, cộng với tính ẩn danh, khiến việc theo dõi trở nên khó khăn.
Bạn có thể khởi kiện, nhưng khả năng thành công để thu hồi tiền là rất thấp.
Nếu các thành viên cốt lõi của đội ngũ rời đi, điều này có được coi là Rug Pull không?
🔸 Không nhất thiết.
Rug Pull lừa đảo là một loại "lừa đảo rút lui", thường liên quan đến việc hạn chế giao dịch (nhà đầu tư không thể bán coin) hoặc bán tháo đột ngột (giá coin sụt giảm mạnh, token trở nên vô giá trị).
Nếu chỉ có một thành viên cốt lõi rời bỏ, nhưng dự án vẫn hoạt động bình thường, thì đây không phải là Rug Pull.
Rug Pull và sự khác biệt giữa việc dự án thất bại?
🔸 Rug Pull là một trò lừa đảo được lên kế hoạch cẩn thận, trong khi các dự án thất bại có thể là do quản lý kém hoặc thay đổi thị trường.
Rug Pull thường xảy ra rất nhanh, đội ngũ sẽ đột ngột biến mất hoặc rút tiền.
Dự án thất bại thường là một quá trình dần dần, bạn có thể quan sát thấy TVL (Tổng giá trị bị khóa) hoặc giá đồng tiền giảm, hoặc không thể giao sản phẩm đúng như cam kết.
Nội dung chỉ mang tính chất tham khảo, không phải là lời chào mời hay đề nghị. Không cung cấp tư vấn về đầu tư, thuế hoặc pháp lý. Xem Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm để biết thêm thông tin về rủi ro.
LIBRA, Squid Game đến OneCoin: Tổng kết và bài học từ những vụ lừa đảo Rug Pull lớn nhất trong thị trường tiền điện tử
Tiêu đề gốc: Rug Pulls trong Crypto là gì và cách để tránh chúng
Tác giả gốc: Josiah Makori
Nguồn gốc của văn bản:
Biên dịch: Daisy, Mars Finance
"Rug Pull" trong tiền điện tử là gì và làm thế nào để tránh nó?
Rug Pull là gì?
Rug Pull (lừa đảo kiểu thảm) là một hình thức lừa đảo rút lui, trong đó các nhà phát triển tung ra một dự án tiền điện tử và thu hút vốn đầu tư từ các nhà đầu tư. Sau đó, họ đột ngột từ bỏ dự án và biến mất với số tiền, khiến cho các token trong tay nhà đầu tư trở nên vô giá trị.
Các tín hiệu nguy hiểm thường gặp:
Không có kiểm toán (chưa qua kiểm tra an ninh)
Tính thanh khoản không bị khóa (nhà phát triển có thể rút tiền bất cứ lúc nào)
Đội ngũ ẩn danh (thành viên trong đội không rõ ràng)
Giá đột ngột tăng vọt (giá tăng bất thường, có thể là thao túng thị trường)
Một số ví nắm giữ một số lượng lớn token (tập trung cao, dễ thao túng thị trường)
Điểm mấu chốt
Rug Pull là một hình thức lừa đảo, trong đó các nhà phát triển ra mắt dự án tiền điện tử, thu hút vốn từ các nhà đầu tư rồi bỏ trốn, để lại các token hoặc tài sản kỹ thuật số không có giá trị.
Các tín hiệu cảnh báo chính: Thiếu kiểm toán, thanh khoản không được khóa, phân phối token không đồng đều.
Cách tự bảo vệ: Sử dụng các công cụ như GeckoTerminal để nghiên cứu, nền tảng này tích hợp chức năng giám sát Rug Pull, giúp nhà đầu tư nhận diện các dự án rủi ro.
Thuật ngữ "Rug Pull" xuất phát từ cụm từ "pull the rug from underneath" (đột ngột kéo thảm dưới chân, khiến người ta ngã). Trong lừa đảo Rug Pull, các nhà phát triển huy động vốn bằng cách bán token, sau đó đột ngột đóng dự án và bỏ trốn với số tiền, khiến cho token trong tay nhà đầu tư trở nên vô giá trị.
Theo báo cáo của Chainalysis, tỷ lệ gian lận Rug Pull đã giảm. Năm 2021, tổng số tiền bị đánh cắp từ gian lận Rug Pull là 2,8 tỷ USD, trong khi vào năm 2024 giảm xuống còn 496 triệu USD. Tuy nhiên, loại lừa đảo này vẫn chưa biến mất, một vụ gần đây là gian lận LIBRA rút lui, xảy ra vào tháng 2 năm 2025.
Tìm hiểu về lừa đảo Rug Pull bằng tiền điện tử
Trong trò lừa đảo Rug Pull, các nhà phát triển tạo ra một loại token mới và niêm yết nó trên sàn giao dịch phi tập trung (DEX), thường giao dịch với các stablecoin phổ biến như USDT.
Các thủ đoạn lừa đảo thường được các nhà phát triển sử dụng:
Cam kết lợi nhuận cao, thu hút nhà đầu tư.
Cam kết sản phẩm kỹ thuật số độc quyền (chẳng hạn như NFT, tuyên bố rằng người nắm giữ có thể nhận được lợi thế đặc biệt).
Thuê người nổi tiếng hoặc influencer để quảng bá mạnh mẽ (Shill) token này trên mạng xã hội.
Bằng cách điều phối mua vào, giá của token sẽ bị đẩy lên cao.
Tất cả những thủ thuật này đều nhằm tạo ra FOMO (nỗi sợ mất cơ hội), thu hút nhiều nhà đầu tư hơn nữa bỏ tiền vào. Khi quỹ tích lũy đủ tiền, các nhà phát triển sẽ đột ngột rút hết tất cả tiền, từ bỏ dự án, khiến các token trong tay nhà đầu tư trở nên vô giá trị.
Làm thế nào để nhận diện Rug Pull?
Thông thường, các dự án Rug Pull sẽ có những dấu hiệu cảnh báo rõ ràng, bao gồm:
Tính thanh khoản không bị khóa - Cho phép bên dự án rút tài sản trong quỹ bất cứ lúc nào.
Phân bổ token không đồng đều - Phần lớn token được nắm giữ bởi một số ví.
Không có kiểm toán hợp đồng thông minh - Dự án chưa được kiểm tra an toàn, có nguy cơ lỗ hổng mã.
Giá token tăng vọt bất thường - Có thể là một trò lừa đảo "kéo giá bán hàng".
Đội ngũ ẩn danh và không có hồ sơ lịch sử - Danh tính các thành viên trong dự án không minh bạch, thiếu uy tín.
Khóa thanh khoản có nghĩa là các bên dự án không thể tùy ý rút tài sản trong quỹ. Nếu thanh khoản không được khóa, các nhà phát triển có thể rút tiền bất cứ lúc nào, dẫn đến sự sụp đổ của thị trường.
Làm thế nào để kiểm tra xem tính thanh khoản có bị khóa không? Bạn có thể sử dụng các công cụ như GeckoTerminal để kiểm tra trạng thái tính thanh khoản của quỹ. Trong bảng điểm GT của GeckoTerminal, bạn có thể thấy liệu tính thanh khoản có bị khóa hay không. Token Solana: Kiểm tra Liquidity Lock (khóa tính thanh khoản). Token ETH: Kiểm tra Rugpull Risk (rủi ro Rug Pull).
Kiểm tra phân phối token trên trình duyệt blockchain và GeckoTerminal sẽ giúp bạn hiểu ai đang nắm giữ nhiều token nhất và cách phân phối token.
Nếu một số ít ví nắm giữ một lượng lớn token, thì việc bán tháo token một cách nhanh chóng trở nên dễ dàng, từ đó làm tăng rủi ro thao túng giá cả và bỏ phiếu. Các token có tính phân tán cao hơn thường an toàn hơn, vì chúng có thể bảo vệ người dùng khỏi việc thao túng giá mạnh mẽ trong thời gian ngắn từ một số ít người nắm giữ lớn.
Hầu hết các dự án nổi tiếng đều chia sẻ thông tin như kiểm toán hợp đồng thông minh trên trang web của họ. Các kiểm toán viên hợp đồng thông minh sẽ phân loại và mô tả các lỗi và vấn đề mà họ phát hiện trong quá trình kiểm toán, giải thích mức độ nghiêm trọng của chúng và ảnh hưởng có thể có đối với hợp đồng và người dùng của nó.
Nếu nhóm dự án không giải quyết các vấn đề quan trọng, điều này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến dự án, vì điều này có nghĩa là hợp đồng có thể bị nhóm dự án hoặc các hành vi xấu từ bên ngoài lợi dụng.
Giống như việc thổi phồng giá cổ phiếu và bán tháo, bạn nên thận trọng với các token có giá tăng vọt trong vài giờ hoặc vài ngày, vì điều này có thể chỉ ra rằng có sự lừa đảo thổi phồng giá cổ phiếu và bán tháo. Nếu bạn thấy giá trị tài sản tăng mạnh, hãy cố gắng tìm hiểu động lực đứng sau điều đó.
Hầu hết thời gian, khi giá trị của một đồng token hợp pháp tăng vọt, điều này có thể là do các mối quan hệ đối tác quan trọng, niêm yết trên sàn giao dịch hoặc phát hành sản phẩm lớn - tất cả đều được báo chí tiền điện tử đưa tin rộng rãi.
Mặc dù tính ẩn danh là một trong những sức hấp dẫn của tiền điện tử, nhưng việc các dự án được khởi động bởi những đội ngũ ẩn danh không rõ danh tính có thể là một tín hiệu nguy hiểm, đặc biệt nếu dự án đó chưa trải qua bất kỳ cuộc kiểm toán hợp đồng thông minh nào. Trong trường hợp phát hành token, bạn có thể kiểm tra GeckoTerminal để xem liệu người tạo có bất kỳ hồ sơ phát hành token Solana nào có vấn đề.
Làm thế nào để tránh lừa đảo Rug Pull
Bạn có thể giảm rủi ro gặp phải lừa đảo Rug Pull bằng các phương pháp sau:
Tránh các dự án bị thổi phồng một cách cực đoan.
Kiểm tra mức độ hoạt động của đội ngũ và sự tham gia của cộng đồng.
Sử dụng GeckoTerminal để xem xét, bao gồm:
Mua theo gói (Bundled Buys)
Quyền đóng băng giao dịch (Freeze Authority)
Quyền tạo token (Mint Authority)
Khóa thanh khoản (Liquidity Lock)
Bẫy mật ong (Honeypots)
Rủi ro tái nhập (Reentrancy Risks)
Lịch sử nhà phát triển (Creator History)
Kiểm tra hợp đồng thông minh và chi tiết token
Như đã đề cập ở trên, hầu hết các dự án tiền điện tử uy tín sẽ chấp nhận kiểm toán hợp đồng thông minh để chứng minh tính hợp pháp của chúng. Trước khi đầu tư, hãy đọc kỹ kết quả kiểm toán và đảm bảo không có vấn đề quan trọng nào chưa được giải quyết, vì điều này có nghĩa là hợp đồng thông minh quản lý dự án có thể bị khai thác.
Đối với các đồng tiền memecoins và những token khó có khả năng được kiểm toán hợp đồng thông minh rộng rãi, bạn có thể sử dụng GeckoTerminal để kiểm tra bất kỳ tín hiệu nguy hiểm nào xung quanh token, như điểm GT chỉ ra, bao gồm:
Số lượng token được mua thông qua việc mua gộp có thể được sử dụng để đẩy giá token lên trước khi tăng.
Đóng băng quyền hạn có thể ngăn cản người sở hữu giao dịch token.
Quyền đúc, cho phép người tạo hợp đồng đúc ra các mã thông báo mới.
Khóa thanh khoản, đảm bảo rằng các mã thông báo được cung cấp cho bể sẽ được khóa và ngăn chặn người tạo ra rút chúng.
Mật ong, trong đó các mã thông báo có thể không thể bán do chức năng hợp đồng hoặc mã độc hại.
Rủi ro tái nhập, hợp đồng độc hại có thể cố gắng rút token từ hợp đồng thông minh của hồ.
Nếu nghe có vẻ tốt đến mức không thể tin được, thì đó thường là một trò lừa đảo. Kẻ lừa đảo thường lợi dụng tâm lý FOMO, khiến nhà đầu tư lo lắng về việc bỏ lỡ cơ hội "ngàn năm có một", và đầu tư nhanh chóng. Hãy cảnh giác với những lời hứa "lợi nhuận siêu cao", đặc biệt là những dự án yêu cầu "tham gia ngay, nếu không sẽ bỏ lỡ cơ hội".
Khi nghiên cứu dự án, tập trung vào:
**Mạng xã hội (Telegram, Twitter, Discord)** có hoạt động không?
Có thực sự có thảo luận cộng đồng chứ không chỉ là quảng cáo tiếp thị?
Trang web chính thức của dự án có cung cấp thông tin về kiểm toán hợp đồng thông minh và danh tính đội ngũ không?
Làm thế nào để xác minh danh tính của đội ngũ?
Tìm kiếm thành viên nhóm trên LinkedIn, xác nhận xem có nền tảng ngành nghề thực sự hay không.
Tìm kiếm hồ sơ đóng góp mã trên GitHub, đảm bảo rằng đội ngũ có kinh nghiệm phát triển.
Xem tin tức mới nhất về token trên các nền tảng như CoinGecko, kiểm tra xem có sự kiện đáng ngờ nào không.
Các loại lừa đảo Rug Pull phổ biến
Rug Pull chủ yếu được chia thành Rug Pull cứng và Rug Pull mềm:
Rug Pull cứng (Hard Rug Pull) - Nhóm dự án trực tiếp rút tiền và bỏ trốn, xóa tất cả các tài khoản mạng xã hội và trang web.
Soft Rug Pull (Rug Pull mềm) —— Nhóm dự án dần dần rút lui, giảm giao tiếp, cuối cùng từ bỏ dự án, khiến nhà đầu tư nắm giữ token vô giá trị.
Một ví dụ về việc thu hút thanh khoản là Squid Game (SQUID), đây là một loại token meme, lấy cảm hứng từ series nổi tiếng trên Netflix Squid Game. Token này đã được quảng bá rầm rộ trên mạng xã hội, hứa hẹn người dùng có cơ hội giành được SQUID bằng cách chơi trò chơi. Mặc dù tài liệu trắng không rõ ràng và không có kiểm toán dự án, nhưng tình hình vẫn như vậy.
Từ ngày 26 tháng 10 đến ngày 1 tháng 11, giá SQUID đã tăng gần 23 triệu phần trăm, từ vài cent lên 2.861,80 đô la. Trong khi đó, các nhà đầu tư không thể bán SQUID của họ vì hợp đồng thông minh của token (kiểm soát cách hoạt động của dự án) chỉ cho phép người sáng tạo bán token, họ đã lấy đi khoảng 3,38 triệu đô la từ tay các nhà đầu tư. Sau đó, các nhà phát triển đã rút tất cả BNB trong hồ chứa. Khoảnh khắc này đã được người dùng Twitter @imBagsy ghi lại.
Bài học từ trò chơi mực
Tránh những dự án bị thổi phồng nhưng thiếu kiểm toán hợp đồng thông minh. Luôn kiểm tra xem hợp đồng của hồ bơi có thanh khoản chưa được khóa và kiềm chế FOMO.
Chiêu trò lừa đảo:
Các nhà phát triển sử dụng mạng xã hội và KOL để thổi phồng token, đẩy giá coin lên (Pump).
Sau khi giá tăng vọt, các nhà phát triển đã bán tháo token mà họ nắm giữ, dẫn đến việc giá coin giảm mạnh (Dump).
Ví dụ: Lừa đảo LIBRA
Vào tháng 2 năm 2025, Tổng thống Argentina Javier Milei đã quảng bá token LIBRA trên mạng xã hội.
Token tăng lên $5.20 trong 50 phút, do dự án nắm giữ 70% tổng số token, bán ra ở đỉnh, dẫn đến giá coin giảm mạnh 85%.
Kẻ lừa đảo đã rút tiền mặt 87 triệu USD, nhà đầu tư mất trắng.
Bài học:
Bất kể ai đang quảng bá token, đều phải xác minh tình hình phân phối token.
Kiểm tra xem có nhiều giao dịch mua gộp hay không, để tránh việc giá cả bị thao túng bởi một số ít người.
Chiêu trò lừa đảo:
Kẻ lừa đảo hứa hẹn phát triển "dự án cách mạng", thu hút nhà đầu tư đổ tiền vào.
Sau khi huy động vốn, đội ngũ biến mất, nhà đầu tư nắm giữ các token hoặc NFT không có giá trị.
Trường hợp điển hình: Lừa đảo Evolved Apes
Cam kết phát triển trò chơi NFT, thu hút nhà đầu tư mua NFT.
Sau khi huy động được 2,7 triệu đô la, đội ngũ đã biến mất và mạng xã hội ngừng cập nhật.
Bài học:
Nền tảng nhóm nghiên cứu, kiểm tra hồ sơ LinkedIn, GitHub.
Tránh đầu tư vào các dự án hoàn toàn ẩn danh, đảm bảo rằng các thành viên trong nhóm có thể được theo dõi.
Chiêu trò lừa đảo:
Cam kết "lợi nhuận cao", nhưng thực tế là dùng tiền của các nhà đầu tư sau để thanh toán cho các nhà đầu tư trước.
Người tham gia kéo người kiếm "thưởng giới thiệu", hệ thống cuối cùng sập, nhà đầu tư không thể rút tiền.
Ví dụ: Lừa đảo Ponzi OneCoin
OneCoin cam kết rằng các nhà đầu tư có thể "đào" token OneCoin và nâng cao kỹ năng đầu tư thông qua các khóa học giáo dục.
OneCoin hoàn toàn không tồn tại blockchain, token không thể giao dịch tự do, chỉ có thể giao dịch trên nền tảng chính thức với sự hạn chế.
Nhà đầu tư thiệt hại hơn 4 tỷ đô la, người sáng lập đã bỏ trốn.
Bài học:
Nếu token không giao dịch trên chuỗi công khai mà chỉ có thể giao dịch trên nền tảng kín, rủi ro rất cao!
Tránh đầu tư vào các dự án yêu cầu "mời bạn bè tham gia", đặc điểm điển hình của lừa đảo Ponzi.
Rug Pull lừa đảo tiền điện tử có hợp pháp không?
Lừa đảo Rug Pull là bất hợp pháp trên toàn cầu, nếu cơ quan thực thi pháp luật có thể bắt giữ tội phạm trong khu vực của họ, họ thường sẽ bị truy tố.
Tại hầu hết các khu vực pháp lý, gian lận Rug Pull được phân loại là trộm cắp hoặc lừa đảo, trong khi hành vi "Pump and Dump" được coi là thao túng thị trường.
Trường hợp thực tế:
Vụ lừa đảo OneCoin: Cảnh sát toàn cầu ra tay mạnh mẽ, các cơ quan quản lý Trung Quốc đã kiện 98 cá nhân liên quan và tịch thu 267,5 triệu USD tiền điện tử (theo báo South China Morning Post).
Vụ lừa đảo Frosties NFT: Kẻ lừa đảo bị buộc tội âm mưu lừa đảo viễn thông và rửa tiền, số tiền liên quan lên tới triệu đô la. Mặc dù một số vụ án đã được khởi tố thành công, nhưng nhiều kẻ lừa đảo vẫn có thể thoát khỏi với tài sản bất hợp pháp.
Kết luận: Trước khi đầu tư, nhất định phải xác nhận nhiều lần!
Mặc dù lừa đảo Rug Pull không còn là trò lừa phổ biến nhất trong lĩnh vực tiền điện tử, nhưng các dự án có lợi suất cao + giá coin tăng đột biến vẫn đầy rủi ro.
Bài viết này giới thiệu về cách xác thực tính xác thực của dự án và các tín hiệu cảnh báo phổ biến, giúp bạn giảm thiểu rủi ro bị lừa đảo.
Thiếu minh bạch, không có chứng nhận kiểm toán, những dự án nghe có vẻ quá tốt để là thật, rất có khả năng là lừa đảo!
⚠ Các thủ đoạn lừa đảo ngày càng tinh vi, dù mạng xã hội có quảng bá như thế nào, vẫn cần giữ cảnh giác và tự mình thực hiện điều tra kỹ lưỡng (DYOR) để tránh trở thành nạn nhân.
📌 Các dự án được đề cập trong bài viết này chỉ là phân tích trường hợp, không cấu thành lời khuyên đầu tư.
Câu hỏi thường gặp (FAQs)
🔸 Rất khó.
Giao dịch tiền điện tử thường là không thể đảo ngược, cộng với tính ẩn danh, khiến việc theo dõi trở nên khó khăn.
Bạn có thể khởi kiện, nhưng khả năng thành công để thu hồi tiền là rất thấp.
🔸 Không nhất thiết.
Rug Pull lừa đảo là một loại "lừa đảo rút lui", thường liên quan đến việc hạn chế giao dịch (nhà đầu tư không thể bán coin) hoặc bán tháo đột ngột (giá coin sụt giảm mạnh, token trở nên vô giá trị).
Nếu chỉ có một thành viên cốt lõi rời bỏ, nhưng dự án vẫn hoạt động bình thường, thì đây không phải là Rug Pull.
🔸 Rug Pull là một trò lừa đảo được lên kế hoạch cẩn thận, trong khi các dự án thất bại có thể là do quản lý kém hoặc thay đổi thị trường.
Rug Pull thường xảy ra rất nhanh, đội ngũ sẽ đột ngột biến mất hoặc rút tiền.
Dự án thất bại thường là một quá trình dần dần, bạn có thể quan sát thấy TVL (Tổng giá trị bị khóa) hoặc giá đồng tiền giảm, hoặc không thể giao sản phẩm đúng như cam kết.