11:21
dijital varlıkların raf ömrü
Sabah arabayla giderken, araba kullanırken dalıp gittiğimde, kafam boşaldığında, düşüncelerimin uçmasına izin veriyorum.
Bu nedenle, araba sürmekten araba değiştirmeye, araba değiştirmekten de arabanın gerçek maliyetini düşünmeye geçildi; bunun, satın alırken ödenen fiyatın çok üzerinde olması gerektiği düşünülüyor. Sebep elbette ki finansal varlıkların değerlemesinde nakit akışı indirim modelinin tersine uygulanmasıdır.
Nakit akışı indirim modeli, gelecek yıl kazanılan paranın bu yılki değerine indirilmesi gerektiğini ve sonraki yıl kazanılan paranın bu yıl için daha fazla indirilmesi gerektiğini belirtir. ... Zaman geçtikçe, indirilmiş değer daha da düşer.
Böylece, yakınsayan bir sayı dizisi elde edilir. Bu dizinin toplamı alındığında, sonlu bir değer elde edilir. Bu, varlığın değerlemesidir. Tüketim sorunu ise tam tersidir. Geçen yıl 300 bin lira verip bir araba alırsanız, eğer on yıl sonra araba değiştirmeniz gerekiyorsa, basit bir ortalama ile her yıl 30 bin lira araba maliyeti harcamış olursunuz.
Ancak bu sorun göründüğü kadar basit değil. On yıl önceki 30.000 yuan ile bugünkü 30.000 yuan'ın gerçek satın alma gücü muhtemelen çok farklı. Diyelim ki son on yılın yıllık ortalama istatistiksel enflasyon oranı %5 ise, o zaman bu, şuna eşdeğerdir:
İlk yıl 30.000 yuan harcandı. İkinci yıl harcama 3 * (1 + %5 ) = 31.500 yuan.
Üçüncü yıl 3 * (1 + 5%)^2 = 33,000 Yuan harcandı. Dördüncü yıl 3 * (1 + 5%)^3 = 34,700 Yuan harcandı. ...... Onuncu yıl 3 * (1 + 5%)^10 = 48,900 Yuan harcandı.
Orantılı dizinin toplam formülünü kullanarak, on yıl toplam maliyetinin: S10 = 3 * (1 - 1.05^10)/(1 - 1.05) = 37.73 bin TL olduğu anlaşılmaktadır.
Bu rakam, insanların genellikle kullandığı başka bir tahmin yöntemi olan, on yıl önceki 300.000 yuan'ın bugün ne kadar olduğu şeklinde doğrudan değerlendirme yaparak hesaplanmasıyla elde edilen 30 * 1.05^10 = 48.87万元 ile karşılaştırıldığında daha küçüktür.
Sorun, on yıl önceki 300.000'in yeniden değerlenmesinin büyük bir pratik anlamının olmamasıdır. On yıl önce araba kullanma ihtiyacı vardı, bu da parayı başka bir yere yatırarak enflasyonu hedge etmeyi ve on yıl sonra 48.87 milyon değerine ulaşmayı imkansız kılıyordu.
Ancak bu bir faizsiz taksitlendirme ise, 30.000 Yuan'ı peşin ödemek yerine, varsayalım ki araç alıcısı on yıl içinde ödenecek bir sözleşme imzalayabiliyor, her yıl sadece 3.000 Yuan ödemesi gerektiği için, elindeki enflasyona karşı koruma sağlayan dijital varlıkları (örneğin BTC) bir kerede satmak zorunda kalmayacak, her yıl biraz nakite çevirerek taksit ödemelerini yapabilir, bu nedenle sonunda daha iyi bir finansal sonuç elde edebilir.
Lütfen burada yanlış anlaşılmaya çok açık bir nokta olduğunu unutmayın. Burada, aracın alıcısının yeterli ölçüde likit varlığa sahip olduğu, sadece finansal planlama amacıyla bir kerede ödeme yapmamayı tercih ettiği anlatılmaktadır.
Bu, birçok insanın elinde para olmamasına rağmen, zorla taksitli ödeme veya kredi ile kendi ödeme gücünü aşan lüks arabalar ve lüks konutlar satın alması ile tamamen farklı iki işlem. Asla karıştırmayın! Taksit, sadece bir finansal araçtır.
Kullanım şekli farklı, etkisi ise dağlar kadar farklı. Bir mutfak bıçağı gibi, bazılarıyla harika yemekler yapabilirken, bazılarıyla sadece parmaklarını kesiyor. Yukarıdaki örnekteki en temel fark, birincisinin dijital varlıklarının enflasyona karşı dayanıklı olması ve zamanla enflasyonu geride bırakmasıdır; ikincisi ise yalnızca gelecekteki beklenen maaş gelirine dayanarak borç ödemek zorundadır ve bu kişilerin maaş artışları genellikle enflasyon tarafından ezilmektedir.
Enflasyon oranını istatistiksel olarak değerlendirmek yeterli değildir. Belki de geniş para arzının büyüme oranına bakmalıyız. Son 20 yılda, geniş para arzımızın büyüme hızı her yıl temelde %10'un üzerinde olmuştur. Yukarıdaki formülde 5'i %10 ile değiştirirsek, başka bir veri elde edebiliriz: S10(M2) = 3 * (1 - 1.1^10)/(1 - 1.1) = 47.81 bin lira. Doğrudan değerlendirdiğimizde, 30 * 1.1^10 = 77.81 bin lira.
Aman Tanrım. Yani, eğer on yıl önce sahip olduğunuz bir varlık değerini korumak ve artırmak içinse (örneğin gayrimenkul), bugün piyasa fiyatı on yıl önceki fiyatın 1.6 katından fazla değilse, bu her yerde zararlı bir işlem olarak sayılır.
Bu, on yıl önce 10 milyon harcayarak alınan bir evin, bugün 26 milyonun altında satılması durumunda, bir kayıp sayılacağı anlamına geliyor. Ama bir bakıldığında, sanki konut fiyatları on yıl önceki seviyeye geri dönmüş gibi mi? 2015 Eylül ayındaki BTC fiyatına bir göz atalım, yaklaşık 250 Amerikan dolarıydı. Bugün ise 111,000 Amerikan doları. %443'lük bir artış.
Yıllık bileşik büyüme oranı %84'tür ve geniş para arzı büyüme oranı %10'dan çok daha fazladır. Bu nedenle, raf ömrü üzerine daha fazla düşünmeye başladım. Genellikle öğreniriz ki, para, değer depolama aracı olarak, diğer mallara kıyasla en önemli özelliklerinden biri kolayca bozulmamaktır. (Ve para arzının aşırı arttırılması tam da bir bozulma türüdür.) Başka bir deyişle, uzun süre saklanabilir, raf ömrü çok uzundur, hatta insanlığın sınırlı yaşam süresine kıyasla neredeyse sonsuzdur.
Ancak öğretim zinciri, otomobillerden son kullanma tarihinin başka bir anlamını düşündü. Sadece gıda gibi birkaç gün dayanamayacak şekilde üretilip bozulacak bir son kullanma tarihine sahip değil, otomobiller ve evler gibi kullanım değerine sahip şeyler bile, kendileri bozulmasa bile, daha iyi ürünlerin ortaya çıkmasıyla eski nesil ürünlerin yerini alarak son kullanma sürelerini hızlandırma etkisi yaratıyor. On yıl önce alınan yeni enerji araçları, bugün piyasaya sürülen en son ana akım modellerle karşılaştırıldığında, sanki geri dönüşüm kutusuna atılması gereken eşyalar gibi.
Aniden daha iyi anlaşılıyor ki, Buffett neden yıllardır teknoloji hisselerine dokunmaya cesaret edemedi. Kullanıcı düşüncesi açısından bakıldığında, her yıl güncellenip yenilenmesi, sık sık yeni ürünler piyasaya sürülmesi gerçekten çok havalı ve muazzam bir şey. Ancak yatırım düşüncesi açısından bakıldığında, her yıl yenilikler sunmak, eski ürünlerin hızla geçerliliğini yitirmesine neden olmak tam anlamıyla bir felaket.
Bu, eski ürün üzerinde "depolanan" değeri yeni ürüne başarıyla aktaramadığınızda, bunun bir uçurum gibi yıkıcı bir felaket olacağı anlamına geliyor. Değer saklama (SoV, storage-of-value) açısından, sürekli sert çatallaşmaya, sürekli güncellemeye ve hatta temel ekonomik modelin değiştirilmesine hevesli bir blockchain dijital token'ı, sürekli olarak sunulan çeşitli teknolojiler ve gösterişli anlatılar, çoğu zaman medya ve KOL'ler tarafından heyecan verici büyük bir avantaj olarak yorumlansa da, aslında iyi bir şey olarak nitelendirilemez; aksine kötü bir durumdur.
Aksine, BTC gibi, dijital çağın yeni değer saklama aracı olarak net bir şekilde konumlandırılan dijital varlıklar, başlangıçtan itibaren Satoshi Nakamoto'nun söylediği gibi, "0.1 sürümü yayınlandığında, temel tasarımı yaşam döngüsü boyunca değişmeyecek" olan, değişime karşı süper stabilite yeteneğine sahip olanlar, en güvenilir değer saklama aracı olacaktır.
Sayılar, fiziksel varlıklar gibi bozulmaz, ancak dijital varlıkların da bir son kullanma tarihi vardır. Dijital varlıkların son kullanma tarihi, tam olarak değişmeden kalabildiği zaman uzunluğundadır. Sadece değişmeden kalındığında, sonsuz uzunlukta bir son kullanma tarihine sahip olunabilir. En büyük yanlış anlama, BTC'yi bir yazılım olarak görmektir. Böylece diğer daha kolay geliştirilebilen, daha havalı özellikler eklenebilen blok zincirleri, BTC'den daha iyi bir yazılım olarak yanlış bir şekilde değerlendirilir.
BTC aslında bir yazılım değildir. BTC'nin en büyük değeri, yazılım güncellemeleri ve giderek daha iyi hale gelme yeteneğinde değildir. BTC'nin en büyük değeri, değişime karşı koyma yeteneğindedir. Ters olan, yolun hareketidir. Bu ters düşünceyi anlamayan bir kişi, hayatı boyunca BTC'yi anlayamaz.
