Üçüncü çeyrek Dapp raporu: Merkezi Olmayan Finans TVL'si yeni bir zirveye ulaştı, NFT işlem hacmi iki katına çıktı.

Yazar: DappRadar; Çeviri: Felix, PANews

Ekim ayının ilk haftasında Bitcoin tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşmasına rağmen, 2025 yılının üçüncü çeyreği yıl sonu gelişimi için mükemmel bir zemin oluşturdu. Dapp, kripto pazarındaki duraklamadan etkilenmiş olsa da, yenilik asla durmadı. Son üç ayda, Dapp'ın sürekli yükselişine tanık olduk, tokenizasyon sektörün önemli bir direği haline geldi, NFT'ler gelişim ivmesi kazandı ve DeFi TVL'si de tarihi bir zirveye ulaştı.

Ana noktalar:

• Dapp günlük aktif cüzdan sayısı 18.7 milyon, bir önceki çeyreğe göre %22.4 azaldı.
• Oyun, pazar liderliğini ikinci çeyrekte %20,1'den üçüncü çeyrekte %25'e çıkararak pekiştirdi. NFT (%18,5) ve DeFi (%17,9) ise onu izliyor.
• DeFi'nin TVL'si tarihî bir zirveye ulaştı, tüm blok zincirleri ve protokollerin TVL'si 237 milyar dolara ulaştı.
• NFT ticaret hacmi bu çeyrekte neredeyse iki katına çıkarak 1.58 milyar dolara ulaştı. Aynı zamanda, NFT satışları çeyrek rekoru kırarak 18.1 milyon adede ulaştı.
• Spor, NFT'nin ana büyüme pazarı haline geldi, bu kategorideki işlem hacmi %337 artarak 71,1 milyon dolara ulaştı.
• Hacker saldırılarının neden olduğu kayıplar bu yıl en düşük seviyeye, 434 milyon dolara düştü, ancak tehditler giderek daha karmaşık hale geliyor.

1 SocialFi ve AI ivmesinin azalmasıyla birlikte, Dapp kullanım oranı düştü

Dapp günlük aktif bağımsız cüzdan sayısı %22,4 azaldı. Üçüncü çeyrekte, Dapp ortalama günde 18,7 milyon cüzdan çekti. Çeyrek boyunca, her kategori için aktif cüzdan sayısı azaldı, ancak sosyal ve AI kategorilerindeki azalma en belirgin olanlarıydı.

Tüm çeyrek boyunca, AI kategorisinin çekiciliği azaldı, aktif cüzdan sayısının ortalaması Q2'deki 4.8 milyon'dan Q3'te 3.1 milyon'a düştü. Bu düşüş eğilimi, AI ajanlarının başlatıldığı platform olan Virtuals Protocol'un başarısında kendini göstermektedir. Q2'de, Virtuals Protocol günde 10.000 aktif cüzdan çekiyordu, milyonlarca kullanıcı bu platforma akın ediyordu. Şimdi ise günde 1.000 ile 1.500 aktif cüzdan çekiyor ve ortalama günlük işlem hacmi yaklaşık 100.000 dolar.

AI dışında, sosyal Dapp'ler de etkilendi. Bu yılın ikinci çeyreğinde, sosyal Dapp'lerin günlük aktif cüzdan sayısı 3,8 milyon ulaştı. Ancak Q3'te, bu sayı yarıdan fazla azalarak 1,57 milyon aktif cüzdana düştü. The Arena, Layer3 ve OnchainGM gibi çeşitli sosyal Dapp'ler ikinci çeyrekte zirveye ulaştı, ancak son üç ayda aktiflikte büyük bir düşüş yaşandı.

Pazar alanlarına göre ayrıldığında, sosyal ve AI kategorileri son çeyrekte pazar paylarını kaybetti. İkinci çeyrekte, AI üçüncü en aktif pazar alanıydı ve %18.6'lık bir paya sahipken, Q3'te bu oran %16.8'e düştü. Sosyal alan ise daha büyük bir darbe aldı ve %15.9'dan %8.4'e geriledi. Pazar hakimiyeti açısından, NFT'nin pazar payı artarak %18.5 ile ikinci sırada yer aldı. Bu arada, oyun kategorisi Dapp endüstrisinde hâlâ baskın bir konumda ve pazar payı %25.

Bu yılın başlarında oyun, DeFi ve AI baskın oldu, sosyal ve NFT hemen arkasından geldi. Q3'te durum tersine döndü. Oyun hâlâ baskın durumda, ancak NFT'nin sıralaması yükseldi ve şu anda ikinci sırada. DeFi ve AI hemen arkasında gelirken, sosyal artık piyasada en zayıf alan ve "diğer" kategorisindeki çeşitli Dapp'ler tarafından geride bırakıldı.

Dapps'ı tek başına incelediğimizde, oyun türündeki Dapps'ların hâlâ baskın olduğunu görebiliriz. Alışveriş uygulaması KAI-CHING en fazla aktif cüzdanı çekmesine rağmen, ilk beş Dapp arasında oyun türü büyük bir pay alıyor. "World of Dypians" bir sosyal oyun meta evrenidir, HOT Protocol oyunlaştırılmış hizmetler sunarken, KGeN ise bir oyun etkileşim platformudur.

2. DeFi TVL, 237 milyar dolar ile tarihinin en yüksek seviyesine ulaştı.

Kripto para birimi fiyatlarındaki artışla birlikte, yenilikler DeFi pazarını tarihsel zirvelere taşıyor. Borç verme protokolleri hızla gelişiyor, çok zincirli likidite sektörün sıcak konusu haline geldi ve meme coinler ile AI token'ların yükselişi bazı ekosistemlere büyük likidite sağladı. Ayrıca, stablecoin'lerin yükselişi DeFi'yi geleneksel finansın dikkatini çektiği bir konuma getiriyor.

Q3, ABD üç kripto para yasasını kabul etti, bunlar arasında GENIU Yasası özellikle öne çıkıyor. Bu yasa, ödeme stabil koinleri için ilk yasal çerçeveyi sağlamakta ve ihraççıların nakit rezervi veya kısa vadeli ABD tahvilleri bulundurmasını gerektirmektedir. Aynı zamanda, şirketler ve yatırım fonları Bitcoin ETF'leri aracılığıyla milyarlarca dolar değerinde Bitcoin satın alıyor. Stabil koin zinciri Plasma'nın piyasaya sürülmesi ve Circle, PayPal gibi şirketlerin ağlarını duyurması, geleneksel finans kurumlarının bu kripto para versiyonundaki dolar, euro, won veya yen talebini vurgulamaktadır.

Bu bağlamda, DeFi alanı yeni bir TVL rekoru kırdı. Q3 sonunda, DeFi akıllı sözleşmelerinde 237 milyar dolar kilitlenmiş durumda. Bu, şimdiye kadarki en yüksek rekor ve gerçek dünya varlıklarının tokenleştirilmesi ile stabilize coin'ler ile ilgili alanlardaki sürekli ilerleme ile birlikte, bu büyük bir likidite akışının başlangıcı olabilir.

Ancak, Ethereum her ne kadar DeFi alanında önde giden olsa da, Q3'te öne çıkmadı. Ethereum hala 119 milyar dolar TVL ile liderliğini sürdürmesine rağmen, TVL'si %4 azalmış durumda.

Solana, ikinci konumunu başarıyla korudu, ancak ilk on blockchain arasında en büyük düşüşü yaşadı. Solana'nın TVL'si %33 düştü ve 13.8 milyar dolara geriledi, bu da esasen Pump.fun ve meme coin'ler etrafındaki ivmenin zayıflamasından kaynaklanıyor.

Listede yer alan diğer 8 blockchain durumu ise çok daha iyimser. BNB Chain, büyük bir yankı uyandıran Aster adında bir süresiz DEX piyasaya sürdü. Zincir üzerindeki süresiz işlemler için özel olarak tasarlanmış Hyperliquid, geçtiğimiz yıl boyunca da büyük ilgi gördü ve TVL'si %29 artarak 2.85 milyar dolara ulaştı. Bu da bu çeyrekte bir trend haline geldi; DEX'lerin işlevselliği giderek CEX'ler kadar zenginleşiyor.

3. NFT satış sayısı 2022'den beri yeni bir zirveye ulaştı

Bugün birçok NFT'nin işlem fiyatı düşük olduğundan, işlem hacmi biraz azaldı. Ancak, 2025'te işlem miktarı artış gösterdi. İlk çeyrekte 7 milyon NFT satışı kaydedildi, ikinci çeyrekte bu sayı 12.5 milyon oldu. Bu artış trendi devam ediyor. Üçüncü çeyrekte, piyasa 18.1 milyon NFT satışı kaydetti ve 1.6 milyar dolarlık işlem hacmi oluşturdu.

Satış miktarındaki artış, gerçek uygulamalarda yansımıyor. NFT tüccarlarının sayısı son 12 ayın en yüksek aylık sayısına ulaşmasına rağmen, satış miktarına kıyasla artış oldukça önemsiz.

2025 yılının ilk çeyreğinde, 1.66 milyon cüzdan NFT ticareti yaptı. Aynı dönemde 7 milyon NFT satıldı, bu da her cüzdanın ortalama 4.2 NFT ticareti yaptığı anlamına geliyor. Q3'te 2.14 milyon cüzdan 18.1 milyon NFT varlığı ticaretine girdi. Bu da her cüzdanın ortalama 8.4 NFT ticareti yaptığı anlamına geliyor.

İki çeyrek arasında, satışlar %158 oranında arttı. Ancak, cüzdan sayısı yalnızca %28,6 oranında arttı. Bu, mevcut katılımcıların sağlam desteğini, yeni kullanıcıların büyük bir akınının olmadığını gösteriyor.

Tek düşüş yaşayan NFT kategorisi oyun kategorisidir. Geçen çeyrekte, oyun kategorisindeki NFT'lerin işlem hacmi %17 azaldı ve satılan miktar %32 düştü. Buna karşılık, spor kategorisindeki NFT'lerin işlem hacmi %337 artarak 71 milyon dolara ulaştı, satış miktarı ise %143 artarak 4.1 milyon adede ulaştı.

İşlem hacmindeki artış, bazı gelişmelerin de bir sonucudur. Örneğin, OpenSea, piyasaya sürmek üzere olduğu token için bir kampanya başlattı ve platformundaki en aktif işlemcileri ödüllendirdi. Bu, kullanıcıların günlük standartları karşılamak için düşük değerli NFT'leri işlemeye başlamasına yol açtı. OpenSea, satış sayısını %29 artırarak 9,27 milyon varlığa ulaştı.

Bu arada, CryptoPunks, Moonbirds, BAYC ve Pudgy Penguins öncülüğünde PFP (profil resmi türü NFT) dikkat çekti. PFP'nin işlem hacmi, çeyrek bazında %187 artarak 544 milyon dolara ulaştı. CryptoPunks hala NFT koleksiyoncuları için kutsal kase olsa da, Pudgy Penguins giderek Web3'e entegre olan bir eğlence markası haline gelmekte; oyun ve diğer eğlence biçimlerini kapsıyor.

Bored Ape Yacht Club'un arkasındaki şirket Yuga Labs, BAYC, MAYC ve Otherside'a odaklanmak için bazı varlıklarını sattı. Bu, Bored Ape topluluğuna yeni bir canlılık getirdi. Ancak, Moonbirds'u da sattılar.

Moonbirds, 8,311 NFT satışı ve 88 milyon dolarlık işlem hacmi ile bu çeyreğin göz alıcı projesi oldu. Moonbirds'ün IP'si artık Orange Cap Games'e ait ve ekip, Ekim ayının ilk haftasında BIRB token'ını Solana'ya getirme planlarını açıkladı.

Veri konusunu bir kenara bırakacak olursak, gerçek dönüşüm sessizce gerçekleşiyor. NFT artık sadece bir maymunun JPEG resmi değil, aynı zamanda yeni ortaya çıkan RWA trendi ve DeFi ile birleşiyor.

Önde gelen NFT serisi Courtyard, fiziksel koleksiyon kartlarını tokenleştirerek blockchain üzerinde NFT olarak satışa sunmaktadır. Courtyard üzerindeki her NFT, bir tokenleştirilmiş fiziksel ticaret kartıdır, örneğin Pokémon kartı veya beyzbol kartı. Kullanıcılar, fiziksel koleksiyon ürünlerinin dijital versiyonlarını ticaret yapabilir veya fiziksel kartlarla değiştirebilir. Sadece Q3'te, Courtyard 1.55 milyon ürün sattı ve işlem hacmi 145 milyon doları aştı.

Eylül ayında yeni bir trend ortaya çıktı: NFT mikro stratejisi. Token Works, CryptoPunks varlıklarının alım satımı için PunkStrategy adında bir otomatik protokol konsepti başlattı. Kullanıcılar PNKSTR tokenlerini elde ediyor, işlem ücretlerinin %10'u bir fon havuzuna girecek. Protokol yeterli fon topladığında, en ucuz CryptoPunk'ı satın alacak ve ardından satın alma fiyatının %20 üzerinde bir fiyattan satışa sunacaktır.

CryptoPunk açık pazarda satıldığında, protokol elde edilen ETH'yi kullanarak PNKSTR'yi piyasadan satın alır. Bu token'lar ardından yok edilir ve dolaşımdan çıkarılır. Böylece PNKSTR, pahalı NFT'ler satın almadan CryptoPunk'a erişim sağlamanın bir yolu haline gelir.

NFT artık yalnızca koleksiyonla ilgili değil. Bu dijital varlık, fiziksel varlıkların mülkiyetini temsil edebilir ve aynı zamanda otomatik DeFi protokollerinin bir parçası haline gelebilir.

4 Hacker tehditleri hiç durmadı, 4.34 milyon dolar çalındı

Q3, hackerlar 4.34 milyon dolardan fazla değerinde kripto para çaldı. En büyük saldırı olayı sosyal mühendislik ve güvenlik açıklarının kullanılmasıyla ilgiliydi. Temmuz ayında, bir hacker GMX V1'in kötü niyetli sözleşmesini kullanarak iç muhasebe güvenlik önlemlerini manipüle etti ve bu sayede hak ettiği miktardan daha fazlasını çekerek 42 milyon dolarlık zarara neden oldu. Birkaç gün sonra, CoinDCX sunucularının saldırıya uğraması nedeniyle 44 milyon dolar kaybetti.

Son zamanlardaki bir olay Eylül ayında gerçekleşti; sosyal proje UXLINK, çoklu imza açığı saldırısına uğradı ve bu saldırı sonucunda 21,7 milyon dolar değerinde varlık çalındı. Ayrıca, hacker izinsiz olarak madencilik yetkisi elde etti ve 1 milyar UXLINK tokeni ihraç etti. Satışlar, tokenin değerinin %70 düşmesine neden oldu. Ironik bir şekilde, bu hacker daha sonra bir kimlik avı saldırısına uğrayarak 48 milyon dolar değerinde token kaybetti.

Q3 İkinci büyük olay, Türkiye borsası BTCTurk'ün siber saldırıya uğramasıdır. Ancak birinci sırada, sosyal mühendislik dolandırıcılığı ile 783 Bitcoin (yaklaşık 91 milyon dolar) kaybeden bir mağdur bulunmaktadır. Saldırganlar, mağduru borsa ve cüzdan müşteri hizmetleri olarak kandırmıştır. Spesifik detaylar bilinmemektedir ancak AI araçlarının yükselişi ile bu tür saldırıların daha olası hale geldiği görünmektedir.

Bu 5 olay, üçüncü çeyrekteki çalınan fonların büyük bir kısmını oluşturdu. Çalınan miktar 434 milyon dolara ulaştı, bu çeyrekteki saldırı yoğunluğunun biraz azaldığı görülüyor. Ancak, gerçek dünya varlıklarının tokenleştirilmesi, daha gelişmiş DeFi fonksiyonlarının yükselişi ve kurumların stablecoin benimsemeye çalışmasıyla birlikte, kripto cüzdanların her zaman dolandırıcılar ve hackerlar için bir hedef olacağı kesindir. Son zamanlarda iOS işletim sistemi ve WhatsApp sıfır tıklama açığına dair çıkan haberler, kripto kullanıcılarının dikkatli kalması gerektiğini gösteriyor.

Sonuç

Q3, Dapp'ın hızla değişen kripto pazarındaki dayanıklılığını ve uyum sağlama yeteneğini sergiledi. Günlük aktif cüzdan sayısında bir düşüş olmasına ve SocialFi ile AI alanlarının zorluklarla karşılaşmasına rağmen, Dapp sağlam bir şekilde ilerlemeye devam etti ve önemli kilometre taşları elde etti. DeFi'nin TVL'si 237 milyar dolarlık bir rekor kırarak güçlü bir büyüme gösterdi ve kurumsal yatırımcıların ilgisi, özellikle stabilcoinler ve tokenleştirilmiş varlıklar konusunda giderek artıyor.

NFT pazarındaki satışlar 18,1 milyon adede yükseldi ve bu, sürekli evrilen rolünü vurguluyor. Artık yalnızca koleksiyon ürünleri ile sınırlı kalmayıp, DeFi ve gerçek dünya varlıkları ile birleşiyor. Oyun alanı hâlâ baskın konumda.

Dapp, finansal hizmetler, eğlenceli oyunlar veya nadir Pokémon kartları arayan günlük kullanıcıların hayatına giderek daha fazla ulaşmaktadır. Şu anda, aktif cüzdan sayısı milyonlarca, ancak yakında milyarlarca olacağı tahmin edilmektedir.