Ethereum Interop yol haritası: Büyük ölçekli benimsemenin "son kilometre"'sini nasıl açığa çıkarabilirsiniz?

Yazı: imToken

Web3 dünyasında, "kıvrak zincir"den müdahale edilebilirliğe (Interop) kadar her zaman taze bir anlatı olmuştur.

Elbette, birçok kişi iki kavramın içeriğini kesin bir şekilde ayırmamış olabilir. Tek bir cümleyle özetlemek gerekirse, çapraz zincir (cross-chain) daha çok varlıklara odaklanır ve esas olarak “taşınma” sorununu çözmeyi amaçlar; oysa birlikte çalışabilirlik (interop), varlıklar, durum, hizmetler gibi birçok boyutu kapsar ve “iş birliği” sorununu çözmeyi hedefler.

Aslında, modüler anlatımın L1/L2 sayısını ve heterojenliğini artırmasıyla birlikte, kullanıcılar ve likidite daha da dağılmıştır. İşlemciliğin artık çapraz zincirden daha ideal bir nihai form olduğu kabul edilmektedir - kullanıcılar artık hangi zincirde olduklarını hissetmiyor, sadece bir niyet beyan ediyorlar ve sistem, en uygun yürütme ortamında işlemi otomatik olarak tamamlıyor.

Son dönemde EF (Ethereum Vakfı) tarafından açıklanan yeni UX yol haritası ve çekim süreleri, mesaj iletimi ve gerçek zamanlı kanıtlar etrafında yürütülen bir dizi mühendislik ilerlemesi ile birlikte, birlikte çalışabilirlik bulmacası düzenli bir şekilde bir araya getiriliyor.

Bir, “Interop” tam olarak nedir?

Kısacası, “etkileşim” sadece bir “varlık köprüsü” ile sınırlı değildir, aynı zamanda bir dizi sistem düzeyindeki yeteneklerin kombinasyonudur.

Bu, farklı zincirler arasında durum ve kanıt paylaşımının mümkün olduğunu, akıllı sözleşmelerin birbirine mantıksal olarak çağrıda bulunabileceğini, kullanıcı tarafının birleşik bir etkileşim deneyimi yaşayabileceğini ve her bir yürütme ortamının güvenlik sınırları içinde eşit bir güvenilirlik sağladığını ifade eder.

Bu yetenekler aynı anda karşılandığında, kullanıcılar gerçekten değer aktivitelerine odaklanabilirler ve ağ geçişleri, tekrar yetkilendirme veya likidite parçalanması gibi sorunlarla rahatsız edilmezler. Bu durum aslında çapraz zincir mühendisliğinin nihai amacını da yansıtıyor: Kullanıcıların değer akışına odaklanmalarını sağlamak, zincirler arasındaki engellerle değil (uzun okumalar için “Çapraz Zincir Mühendisliği Evrimi: 'Küme Köprüleri'nden 'Atomik İşlem Yapabilirliğe', hangi geleceğe ilerliyoruz?” okuyabilirsiniz).

Özellikle 2024 yılına girerken, modüler anlatım tam bir patlama dönemine girdi, giderek daha fazla ve daha parçalı L1 ve L2 ortaya çıkıyor, bu da birlikte çalışabilirliğin artık protokol katmanında yüksek sesle konuşulmakla kalmayıp, gerçekten de genel kullanıcı deneyimi ve alt uygulama mantığına inmeye başladığı anlamına geliyor.

İster niyet merkezli bir yürütme mimarisi olsun, ister çapraz zincir agregasyon, tam zincir DEX gibi yeni uygulama biçimleri, hepsi aynı hedefi keşfetmektedir: Kullanıcıların ve likiditenin artık yalnızca Ethereum ana ağında sınırlı kalmaması, sık sık ağ değiştirmeye gerek kalmadan, tek bir arayüzde, tek duraklı bir şekilde zincir üstü varlıkların değiştirilmesi, likidite sağlanması ve strateji işlemlerinin gerçekleştirilmesini sağlamak.

Başka bir deyişle, birbirleriyle etkileşimde bulunan nihai hayal alanı, blockchain'i kullanıcıların gözünden tamamen çekip çıkarmakta yatmaktadır - DApp'lerin ve proje sahiplerinin kullanıcı merkezli bir ürün paradigmasına geri dönerek, kullanımı kolay, Web2 deneyimine yakın düşük giriş engeli ortamları yaratması ve dışarıdaki kullanıcıların Web3 dünyasına sorunsuz bir şekilde girmeleri için son engeli kaldırması.

Sonuçta, ürün perspektifinden bakıldığında, ana akıma geçmenin anahtarı, herkesin blok zincirini anlamasında değil, anlamadan kullanabilmelerindedir. Web3'ün milyarlarca insana ulaşabilmesi için, birlikte çalışabilirlik, tam da o “son bir mil” altyapısıdır.

29 Ağustos'ta Ethereum Vakfı “Protokol Güncellemesi 003 - UX'i İyileştir” başlıklı bir makale yayınladı. Bu makale, EF'nin bu yıl araştırma-geliştirme ekibini yeniden yapılandırdıktan sonraki üç ana stratejik yönünü sürdürüyor - Scale L1 (ana ağı genişletme), Scale Blobs (veri genişletme), Improve UX (kullanıcı deneyimini iyileştirme).

Ve bunun içinde, “Improve UX” ana teması, tam olarak birlikte çalışabilirliktir.

Kaynak: Ethereum Vakfı

İkincisi, “Köprüden” “Etkileşimliğe”: EF'nin yaydığı sinyal

EF bu makalede, merkezi olmayan ve güvenli bir Ethereum ekosistem deneyimi için temel unsur olarak birlikte çalışabilirliği (interop) vurgulamaktadır. Ana fikir, varlıkların çapraz zincir geçişinin sadece bir ilk adım olduğu, veri, durum ve hizmetlerin çapraz zincir işbirliğinin gerçek “birlikte çalışabilirlik” olduğu şeklinde özetlenebilir. Gelecekte Ethereum'un tüm Rollup ve L2'lerin “tek bir zincir gibi görünmesini” planladığı belirtiliyor.

Elbette EF de kabul ediyor ki, çoğu altyapı ve teknoloji olgunlaşmış (veya olgunlaşmak üzere) olmasına rağmen, bu çözümleri gerçekten kullanıcıların eline ulaştırmak ve bunların cüzdan ve DApp'in günlük deneyimine doğal olarak entegre olmasını sağlamak için birkaç önemli mühendislik adımına ihtiyaç var.

Bu nedenle, EF, “Kullanıcı Deneyimini Geliştirme / Arabirimler Arası Etkileşim” araştırma ve geliştirme çalışmalarını üç paralel ana hat olarak ayırdı: Başlatma (Initialisation), Hızlandırma (Acceleration) ve Nihai Belirleme (Finalisation).

İlk olarak “başlatma” adımıdır, hedef ise etkileşimli bir başlangıç noktası oluşturarak Ethereum'un çapraz zincir davranışını daha hafif ve standart hale getirmektir.

Temel çalışma, niyetleri (Intent) daha hafif ve modüler hale getirmek, aynı zamanda genel standartlar oluşturmak, çapraz zincir varlıkları ve çapraz zincir işlemleri için yolları açmak ve farklı yürütme katmanlarına değiştirilebilir, birleştirilebilir genel arayüzler sağlamak üzerine odaklanmaktadır.

Gerçekleşen projeler şunlardır:

Open Intents Framework (OIF): Modüler bir niyet yığını, EF'nin Across, Arbitrum, Hyperlane, LI.FI, OpenZeppelin gibi ortaklarla birlikte inşa ettiği, farklı güven model ve güvenlik varsayımlarının serbest kombinasyonunu destekleyen bir yapı;

Ethereum Uyumluluk Katmanı (EIL): ERC-4337 ekibi tarafından yönetilen, lisanssız ve sansüre dayanıklı bir L2 işlem iletim katmanı inşa ederek çok zincirli işlemleri tek bir zincirde olduğu kadar doğal hale getirir;

Yeni bir standart seti (ERC serisi): bir araya getirilebilir adresleri kapsar (ERC-7828/7930), varlık entegrasyonu (ERC-7811), çoklu çağrı (ERC-5792), niyet ve genel mesaj arayüzü (ERC-7683/7786);

Hedef oldukça doğrudan; “kullanıcının ne yapmak istediği” (declarative) ile “sistemin nasıl uyguladığı” (procedural) arasındaki bağı koparıp, cüzdan, köprü ve doğrulama arka uçlarının ortak bir anlam altında işbirliği yapmasını sağlamaktır.

İkincisi ise “Hızlandırma (Acceleration)” aşamasıdır, gecikme ve maliyetleri azaltarak çoklu zincirleri daha gerçek zamanlı hale getirmektir.

“İmza sayısı, dahil olma süresi, hızlı onay, nihaiyet, L2 hesaplama” gibi ölçülebilir göstergeler etrafında zaman ve maliyetleri azaltmak için, burada L1 hızlı onay kuralları (güçlü onayı 15-30 saniye seviyesine çekmek), L1 slot süresini kısaltmak (12 saniyeden 6 saniyeye indirmek üzerine araştırma ve mühendislik altyapısı) ve L2 hesaplama/çekim penceresini kısaltmak (iyimser 7 günü 1-2 güne indirmek veya ZK kanıtları ve 2-of-3 hızlı hesaplama mekanizması getirmek) gibi önlemler yer almaktadır. Bu önlemler temelde alanlar arası mesaj iletimi ve birleşik bir deneyim için bir temel oluşturmaktadır."

Sonunda, bu adım “nihai doğrulama” olarak adlandırılır; gerçek zamanlı SNARK kanıtlarını ve daha hızlı L1 nihaiği birleştirerek, saniye düzeyinde nihai etkileşim biçimlerini keşfetmek için. Uzun vadede, bu, alanlar arası ihraç, köprüleme ilkeleri ve çoklu zincir programlanabilirliğinin haritasını yeniden çizecektir.

Objektif olarak, Ethereum bağlamında, Interop (eşler arası çalışma) artık yalnızca “varlık köprüsü” kavramıyla sınırlı değil, aynı zamanda bir bütün olarak sistem düzeyindeki yeteneklerin adıdır:

Köprü veri iletişimi - Farklı L2'ler durum veya doğrulama sonuçlarını paylaşabilir;

Karmaşık zincir mantığı yürütme - bir sözleşme başka bir L2'nin mantığını çağırabilir;

Köprü zinciri kullanıcı deneyimi - kullanıcılar sadece tek bir cüzdan ve bir işlem görüyor, çoklu zincirler değil;

Kıyaslama güvenliği ve konsensüs - Farklı L2'ler arasında eşit güvenlik sınırlarını sürdürmek için kanıt sistemleri aracılığıyla;

Bu açıdan bakıldığında, Interop, gelecekte Ethereum ekosistemi protokolleri arasındaki evrensel dil olarak anlaşılabilir; bu, yalnızca değer iletimi açısından değil, aynı zamanda mantığın paylaşılması açısından da önemlidir.

Üç, Ethereum “işletilebilirlik” için nasıl bir yol açıyor?

Dikkate değer bir nokta, yakın zamanda Vitalik'in Ethereum Magicians forumunda Stage-1 (birinci aşama) optimistik toplama çekim sürelerini kısaltma üzerine bir tartışma başlattığıdır. Çekim döngüsünü geleneksel 7 günden 1-2 güne düşürmeyi savunmuş ve güvenliğin kontrol altında tutulması koşuluyla daha hızlı uzlaşma ve onay mekanizmalarının kademeli olarak getirilmesini önermiştir.

Bu tartışma, yüzeyde Rollup'un çekim deneyimi ile ilgili gibi görünse de, aslında “işletim” üç ana yönünden biri olan hızlandırma (Acceleration) ile doğrudan bir yanıt niteliğindedir.

Kaynak: Ethereum Magician'ları

Sonuçta, para çekme gecikmesi yalnızca kullanıcıların uzun süre beklemesi ile ilgili bir deneyim sorunu değil, aynı zamanda tüm çok zincirli işbirliği sisteminin likidite darboğazıdır:

Kullanıcılar için, bu, fonların farklı Rollup'lar arasında akış hızını belirler;

Niyet protokolleri ve köprü ağları için, çözümün sermaye verimliliğini etkiler;

Ethereum ana ağı için, ekosistemin daha yüksek frekanslı etkileşimlerde tutarlılığı ve güvenliği koruyup koruyamayacağını belirler;

Vitalik'in görüşü aslında bunun kapılarını açmakta. Kısacası, çekim sürelerini kısaltmak, yalnızca Rollup kullanıcı deneyimini iyileştirmekle kalmaz, aynı zamanda sınırlar arası mesajlaşma, likidite ve durum hızlı akışı için altyapı yükseltmesini de serbest bırakır. Bu yön, EF'nin “Acceleration” ana hattındaki hedefleriyle tamamen uyumludur; yani onay sürelerini kısaltmak, işlem hızını artırmak ve yolda bulunan sermaye maliyetlerini düşürmek, nihayetinde zincirler arası iletişimi gerçek zamanlı, güvenilir ve bileşenler arası uyumlu hale getirmektir.

Bu dizi çaba, 17 Kasım'da Arjantin'de düzenlenecek Devconnect etkinliği ile örtüşecektir. Resmi gündeme göre, Interop bu yılki Devconnect'ın odak konularından biri olacak ve EF ekibi toplantıda EIL (Ethereum Interoperability Layer) ile ilgili daha fazla detay açıklayacaktır.

Genel olarak, her şey aynı yöne işaret ediyor - Ethereum, “ölçeklenmeden” “entegrasyona” geçişi tamamlıyor.

Elbette, bu makale Interop serisinin ilk yazısı olarak, yalnızca birbirleriyle etkileşimin, çapraz zincir anlatısının nihai sorununun temel bir sorusu olduğunu ortaya koymakta ve şu anda EF'nin teknik yolundan Vitalik'in gerçek zamanlı tartışmalarına, standartlaştırılmış mühendislik düzeninden giderek kısalan uzlaşma döngülerine kadar tanık olduğumuz Ethereum ekosistemindeki bir başka yapısal yükselişi ilk kez gözler önüne sermektedir.

Gelecekte Ethereum'un temel protokolünü bağlamak için neden birlikte çalışabilirliğin sadece bir köprü değil, aynı zamanda bir bağlantı olduğunu farklı açılardan anlamaya devam edeceğiz.

Lütfen bekleyin.